با شروع سال ۱۴۰۱، طبق روال سال‌های گذشته، در فازهای مختلف عسلویه و سایر پتروشیمی‌های جنوب، حمله‌ی دیگری از سمت کارفرمایان و پیمانکاران پتروشیمی‌ها شروع شده است. یکی از دلیل شروع اعتراضات این است که اکثر کارفرمایان و پیمانکاران حاضر به افزایش مزد در حدود همین حداقلی که از سمت شورای عالی کار تعیین شده نیستند. همچنین از سوی برخی از کارفرمایان که حاضر به افزایش مزد ۱۴۰۱ شده‌اند، زمزمه‌هایی مبنی بر افزایش ۳۷ درصدی مزد شنیده می‌شود، که در واقع این مبلغی کمتر از مبلغ مصوب اداره‌ی کار است.
به همین دلیل به طور خلاصه می‌خواهیم توضیح دهیم که چطور کارگران می‌توانند مبلغی را که به طور قانونی باید به دستمزدشان اضافه شود را محاسبه کنند. البته ما برای سادگی در این محاسبات، اضافه کاری را که در شرایط کاری کارگران پتروشیمی‌ها بسیار رایج است را در نظر نگرفته‌ایم. جهت محاسبه‌ی دقیق چنین جزییاتی استفاده از کتابچه‌ی راهنمای قرارداد کار و مزد ۱۴۰۰ مفید است.
طبق قانون اداره کار و بر اساس تصمیم شورای عالی کار جداول مزدی ۱۴۰۱ به صورت زیر است:
برای کارگر حداقلی‌بگیر، یعنی کارگری که پایه حقوق او در سال ۱۴۰۰ معادل ۲ میلیون و ۶۵۵ هزار و ۴۹۵ تومان بوده است، جدول مزد آن در سال ۱۴۰۱ به صورت زیر می‌شود. توجه کنید ۲ میلیون و ۶۵۵ هزار و ۴۹۵ تومان مزد پایه است؛ یعنی بدون در نظر گرفتن حق مسکن و خواربار. در اینجا منظور دریافتی کارگر نیست. منظور پایه‌ی مزدی است که بر اساس همین پایه‌ی مزد اضافه‌کاری و عیدی و …. محاسبه می‌گردد. یک کارگر حداقلی‌بگیر بدون فرزند و بدون سابقه کار در سال ۱۴۰۰ مبلغ ۳ میلیون و ۷۰۵ هزار و ۴۹۵ تومان دریافتی داشته است. (اعداد به تومان است):
اگر کارگری پایه حقوقش بیشتر از حداقل اداره‌ی کار باشد (یعنی در سال ۱۴۰۰ پایه حقوق او بیشتر از ۲ میلیون و و ۶۵۵ هزار و ۴۹۵ تومان باشد) جزء سایر سطوح مزدی محسوب می‌شود و جدول مزد او به صورت زیر است:
برای روشن شدن مسئله مثالی می‌آوریم. فرض کنیم علی کارگری است که در یک کارگاه یا کارخانه یک سال کار کرده است (اگر کارکردش در محیط کار به یک سال نرسد پایه‌ی سنوات به او تعلق نمی‌گیرد). او دو فرزند دارد. گیریم که مزد پایه ی او در سال ۱۴۰۰ مبلغ ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بوده است. حال می‌خواهیم ببینیم در سال ۱۴۰۱ علی چقدر باید دریافتی داشته باشد. (دقت کنید که مزد پایه شامل مزایای رفاهی، از جمله بن کارگری، حق مسکن و حق اولاد نمی‌باشد)
سهم حق بیمه ی کارگر ۷ درصد مبلغ دریافتی (البته بدون در نظر گرفتن حق اولاد) او است. مبلغی که در مثال ما مزد ثابت (پایه) و حق مسکن و بن کارگری آن را تشکیل می دهند:
طبق بودجه سال ۱۴۰۱ مزد تا سقف ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان از پرداخت مالیات معاف است. پس سهم علی از مالیات به این طریق محاسبه می‌شود:
حال دستمزدی که علی دریافت می‌کند پس از کسر سهم بیمه و مالیات، به صورت زیر است:
قابل ذکر است که محاسبات مزدی بالا طبق آخرین بخشنامه‌های وزارت کار است که پس از دعواهای طولانی‌مدت بین این نهاد و نهادهای مربوط به بیمه و مالیات (تأمین اجتماعی و سازمان امور مالیاتی) به تصویب رسیده و ممکن است که هنوز برخی از کارفرماها و رابطین آنها با این نهادها از اجرای این بخشنامه‌ی اخیر طفره بروند. برای مثال در بیشتر کارخانه ها شاهد این هستیم که برای محاسبه‌ی سهم مالیات کارگر، مزایای رفاهی را نیز مشمول مالیات در نظر می‌گیرند. همچنین برای محاسبه‌ی حق بیمه‌ی کارگر، حق اولاد را از مزد کم نمی‌کنند. اما این‌ها به نوعی تخلف حساب می‌شوند و با پیگیری کارگران کارفرما موظف به اصلاح آن است.
از این دست تخلف‌ها بسیار است. این نمونه‌ی افزایش ۳۷ درصدی هم از همین‌هاست. چون با فرض این که کارگر جزء سایر سطوح مزدی باشد (نه حداقلی‌بگیر)، نه تنها یک درصد کمتر از میزان مصوب است، بلکه مقادیر ثابت دیگری (مثل مبلغ ۵۱۵ هزار تومان) را هم از آن حذف کرده است. آگاهی به آنچه کارفرما باید اجرا کند، ما را در به دست آوردن حقوق‌مان قوی‌تر می‌کند.
مورد دیگری که شنیده می‌شود این است که در اکثر فازها به کارگران گفته شده است که تا پایان خرداد باید با حقوق سال قبل کار کنند. در بعضی از فازها در قسمت اداری با چسباندن اعلامیه به کارگران اعلام شده بود که «ساعات کاری آنها از ۱۰ ساعت به ۱۱ ساعت افزایش یافته، همچنین ساعت کاری جمعه که در سال‌های قبل طبق قانون جمعه‌ی کاری محسوب می‌شد به عنوان روز کار عادی محاسبه می‌گردد». اما کارگران تا به امروز در مقابل این هجوم سرمایه‌داران ساکت ننشسته‌اند. آنها با اتحادشان و دست زدن به تجمع در محوطه‌ی کارگاه و تعطیل کردن کار، این قوانین ظالمانه را فوراً لغو کردند. البته مسئله‌ی افزایش مزد همچنان مطالبه‌ای است که بی‌پاسخ مانده است. همچنین در بسیاری از محیط‌های کار هنوز با نوبت‌کاری ۲۰ روز کار و ۱۰ روز استراحت نیز موافقت نشده است که در کنار مسئله‌ی افزایش مزد جزو مطالبات اصلی کارگران است.
با شرایط ذکر شده، سیر جدیدی از اعتراضات و اعتصابات در بین کارگران پتروشیمی‌های عسلویه در حال جریان است.
دست شما درد نکنه. امیدوارم با گزارش از فرایند مبارزه کارگران جنوب، ما هم بتونیم از تجربیات بدست آمده استفاده کنیم.