اعتراضات کشاورزان هندی چه چیزی درباره‌ی صنعت کشاورزی در آمریکا و جهان به ما می‌آموزد؟

این نوشتار بخش دوم از مجموعه‌ مقاله چهاربخشیِ اعتراضات کشاورزان در هند؛ درس‌هایی برای کارگران است که به اعتراض‌های گسترده و سراسری کشاورزان هند در سال ۲۰۲۱ و ایستادگی آنان در برابر قوانین کشاورزی تحمیلی می‌پردازد. امید است که انتشار این مجموعه بتواند به درکِ بهتر این رویدادها یاری رساند.

اعتراضات کشاورزان هندی چه چیزی درباره‌ی صنعت کشاورزی در آمریکا و جهان به ما می‌آموزد؟((https://civileats.com/2021/03/01/op-ed-what-the-farmers-revolution-in-india-says-about-big-ag-in-the-us-and-worldwide/))

نویسنده: ایندرا شخار سینک((Indra Shekhar Singh)) – 1 مارس ۲۰۲۱

تقریبا ۹۰ روز از اعتصاب کشاورزان در مرزهای شهر دهلی می‌گذرد. مناطق مرزی دهلی در طول زمستان میزبان میلیون‌ها کشاورز بود، درست جایی که آن طرف سیم‌خاردارها و بلوک‌های پلیس نیروهای امنیتی ایستاده‌اند و با پهپادهایشان منطقه را زیر نظر گرفته‌اند. آب و برق این مناطق اکثرا قطع، و دسترسی به اینترنت بسیار کند و محدود شده است. با این همه انقلاب کشاورزان انگار هرروز دارد بزرگ‌تر و قوی‌تر می‌شود!

این‌جا زمین هنوز مقدس است. جایی که هنوز نیمی از مردمانش مستقیماٌ متصل به بخش کشاورزی هستند (حدود ۷۰۰ میلیون نفر) و مواد غذایی اولیه‌ای مثل گندم و برنج و حبوبات و سبزیجات تولید می‌کنند. ۸۶ درصد زمین‌دارانِ خُرد هستند. صادرات محصولات کشاورزی هم به تامین بودجه‌ی دلاری هند کمک بسیاری می‌کند. محصولات پرارزشی چون برنج باسماتی، چای و ادویه‌ها. برای مثال تنها آمریکا در سال گذشته ۲۷۱ میلیون دلار ادویه و ۲۳۰ میلیون دلار برنج از هند وارد کرده است.

قوانین کشاورزی تصویب شده‌ی دولت مودی (نخست‌وزیر هند) که در ادامه‌ی از بین بردن نهادهای کشاورزی در هند در سالیان گذشته است، برای اولین بار اجازه می‌دهد که شرکت‌های تجاری و خصوصی زمین‌های کشاورزی را خریداری کنند، یا با کشاورزان به طور قانونی برای محصولاتشان قرارداد مستقیم ببندند. هم‌چنین دیگر الزامی برای ذخیره‌ی مواد غذایی در سوله‌های دولتی وجود ندارد. در ادامه‌ی خصوصی‌سازیِ ماندیس‌ها((Mandis)) هم به شرکت‌ها و کشاورزان اجازه می‌دهد بدون پرداخت مالیات این بازارها را کنترل کنند.

بعد از ۲۰۰ سال سلطه‌ی کمپانی هند شرقی بریتانیا و پس از استقلال هند، قانون اساسی هند سعی کرد با دولتی نگه‌داشتن کشاورزی (با مشخص کردن سیستم حداقل خرید محصولات و شبکه‌ایی از توزیع آن‌ها) جلوی مصادره کردن زمین‌های کشاورزی و انتقال آن به شرکت‌های خصوصی را بگیرد. کشاورزی در هند هنوز تا حدود زیادی زیر نظر مستقیم ایالت‌هاست و هر ایالت می‌تواند بر اساس شرایط و نیازهای خود قوانین کشاورزی را تغییر دهد.((این قوانین بعد از استقلال هند تضمینی برای پیشگیری از قحطی در هند بود. چراکه هند در دوران استعمار بریتانیا همیشه با قحطی‌های مقطعی دست و پنجه نرم می‌کرد. این‌جا محاسبه شده که بین سال‌های ۱۷۵۷ تا ۱۹۴۷ حدود ۱.۸ میلیارد هندی از شرایط قحطی که دولت بریتانیا درهند ایجاد کرده مرده‌اند. در همین مقاله هم‌چنین محاسبه شده که بریتانیا در دوره‌ی استعمار هند حدود ۴۵ تریلیون دلار از هند غارت کرده است. مترجم))

دولت مودی از وضعیت اضطراری کووید-۱۹ استفاده کرد تا بدون مشورت با دولت‌های ایالتی این قوانین را تصویب کرده و جلوی چشم همگان قوانینی را که زندگی حداقلی کشاورزان را تامین می‌کرد از قانون اساسی هند پاک کند. در همین اثنا، دولت مودی به شدت سرگرم دعوت کردن از سرمایه‌گذاران کانادایی و آمریکایی برای ریختن دلارهایشان در بخش کشاورزی هند است. ند پرایس، سخنگوی دولت جدید آمریکا، هر چند خواستار خویشتن‌داری دولت مودی در برخورد با کشاورزان معترض شد و از زیر پا گذاشته شدن حقوقشان ابراز نگرانی کرد، اما مشخصا از وضع این قوانین جدید حمایت کرد و اعلام کرد که دولت آمریکا از «هرکاری که باعث افزایش بهره‌وری بازار هند و جذب سرمایه‌ی خصوصی شود،‌ حمایت می‌کند.»

در این میان شرکت‌های بزرگ جهانی هم‌چون کارگیل هند، تایسون فود، آدانی و ریلاینس همگی حمایت خود را از دولت مودی و این قوانین اعلام کرده‌اند.((همه‌ی این میلیاردرهای هندی در کمپین انتخاباتی مودی نقش بسیار مهمی ایفا کرده‌اند. م)) همه‌ی این شرکت‌ها هم‌چون دولت آمریکا معتقدند که این اصلاحات سبب سرمایه‌گذاری خصوصی در بخش کشاورزی هند شده و جایگاه بازار محصولات کشاورزی هند را در دنیا به شدت بالا می‌برد.

در این میان اما کشاورزان آمریکایی و اتحادیه‌هایشان حمایت خود را از کشاورزان هند در نامه‌ای اعلام کرده‌اند و اعتراض آن‌ها را حرکتی خواندند که «نیروهای نئولیبرالیسم و سرمایه‌ی جهانی بر ضد کشاورزان عمل می‌کنند و کشاورزان را از آمریکا به هند به هم پیوند می‌دهند.»

پلیس دهلی اما در این شرایط، فعال محیط‌ زیست ۲۲ ساله‌ای را به جرم اقدام علیه امنیت ملی دستگیر کرده که تنها جرمش بازنشر توییت «گرتا تورنبرگ» بوده که در آن به لوازم اولیه‌ی مورد نیاز برای ادامه‌ی اعتراضات اشاره شده بود.

در این میان اقتصاددان ارشد صندوق بین‌المللی پول، گیتا گپیناس، ابراز امیدواری کرده است که این اصلاحات به نتیجه برسد «هر زمان که اصلاحاتی جدی قرار است اتفاق بیفتد، دوره‌ی انتقال همیشه هزینه‌هایی دارد!» این هزینه‌هایی که این اقتصاددان مشنگ به آن اشاره می‌کند شامل خودکشی بیش از ۷۰ کشاورز از نوامبر تا اواسط ژانویه و مرگ بیش از ۱۹۴ کشاورز دیگر از زمان شروع اعتراضات است!

کشاورزان معترض هندی با الهام از کشاورزان آمریکایی که در سال ۱۹۷۹ با تراکتور به سمت کاخ سفید حرکت کردند، در روز ۲۶ فوریه ۲۰۲۱، روز استقلال هند، در مسیرهای تعیین شده با بیش از ۱۲۰ هزار تراکتور در پایتخت هند اعتراض خیره‌کننده‌ای را هدایت کردند، اما درست همانند اعتراضات در امریکا گروهی کوچکی که بعدا مشخص شد دست‌نشانده‌های دولت بودند، از مسیر خارج شده و به ارگ قرمز دهلی حمله کردند. حمله‌ای که سبب شد دولت مودی با خشونت بیشتری به اعتراضات کشاورزان و حتی رسانه‌هایی که آن را پوشش می‌دادند حمله کند.

بعد از اتفاقات روز استقلال، تقریبا همه‌ی رسانه‌های جریان اصلی هند اعتراضات کشاورزان را محکوم کرده و کشاورزانی که در مرز دهلی تحصن کرده‌اند را ترروریست و خائن خوانده‌اند. دولت هند هم از این فرصت استقاده کرد و با زور و ضرب و شتم بسیاری از کشاورزان را از مرز قاضی‌پور و چیلا عقب نشاند. اما بعد از این که یکی از رهبران اتحادیه در یک سخنرانی احساسی نشان داد که افرادی که به ارگ قرمز حمله کرده‌اند غالبا کشاورز نبودند و به نحوی به دولت متصل بودند، کشاورزان بیشتری با انرژی بیشتر به مرزهای دهلی برگشتند.

از آن روز به بعد، حتی با وجود سانسور شدید رسانه‌ای، میلیون‌ها نفر در سرتاسر هند به خصوص استان‌های اوتارپرادش و پنجاب در شوراهای محلی پنچایات((Panchayat)) روزانه جمع می‌شوند و به استراتژی و قدم‌های بعدی فکر می‌کنند. این افراد تا الان توانسته‌اند روزانه صدها تراکتور غذا، آب، لباس و لوازم اولیه را جمع‌آوری کرده و برای کشاورزان متحصن بفرستند. افراد خانواده‌های کشاورزان در روستاهای اطراف دهلی نوبتی به متحصنین می‌پیوندند و در کارهای روزانه شرکت می‌کنند. هم‌کاری صدها هزار نفر با همدیگر تا الان توانسته است این اعتراضات را زنده نگه دارد.

صدها کشاورز هم‌چنان در زندان‌های هند برای این اعتراضات بدون دادگاه حبس شده‌اند. نیروهای امنیتی سرویس اطلاعاتی هند مشخصا در میان کشاورزان نفوذ کرده‌اند و با دوربین‌ها و پهپادها همه‌ی حرکات آن‌ها را زیر نظر دارند. پلیس دهلی هم هر روز برای بسیاری از کشاورزان و خانواده‌های آنان پرونده باز می‌کند و آن‌ها را از عواقب سختی که در انتظارشان است می‌ترساند. در شب ۲۷ ژانویه طرفداران «خودجوش» مودی به کشاورزانی که در مرز قاضی‌پور تحصن کرده بودند حمله کردند. درست در همین موقع تمامی دوربین‌های امنیتی خاموش شد و پلیس به هیچ عنوان جلوی این چماق‌به‌دستان را نگرفت. خبرنگاران زیادی که برای گزارش به میان این کشاورزان رفته بودند هم دستگیر شدند.((خبرنگاران نیوزکلیک که یکی از معدود رسانه‌هایی بود که از اول اعتراضات آن را مستقیم و با ویدیوهایی از میان معترضان پوشش می‌داد دستگیر شدند و به مرکز و خانه‌هایشان به طور هماهنگ حمله شده است. م))

در زمانی که هند مستعمره‌ی کمپانی هند شرقی بود، کشاورزان مجبور بودند محصولات خاصی از جمله خشخاش، گیاه رنگ کبود و پنبه بکارند. این محصولات هیچ‌کدام ارزش غذایی نداشتند و تنها برای صادرات و گسترش امپراطوری بریتانیا مورد استفاده قرار می‌گرفت((یکی از مهم‌ترین دلایل قحطی‌های متعدد و گسترده در هند در زمان استعمار بریتانیا. م)). بعد از استقلال هند، و با شیوع انقلاب سبز، کشاورزی هند به شدت به شرکت‌های آمریکایی وابسته شد. از جمله شرکت UCC که آفت‌کش شیمیایی تولید می‌کرد و مسئول فجیع‌ترین حادثه‌ی صنعتی در تاریخ جهان در سال ۱۹۸۴ در بوپال هند شد.((جایی که نشت مواد سمی از کارخانه، حدود سه هزار و پانصد نفر از کارکنان کارخانه را کشت و بیش از سیصد هزار نفر را مسموم کرد ولی مسئولان آمریکایی‌اش هیچ‌گاه محاکمه نشدند. م))

UCC شروع حضور کارخانجات آمریکایی در هند بود. پس از آزادسازی بازار هند در اوایل دهه‌ی نود میلادی، بقیه‌ی شرکت‌های عظیم کشاورزی به بازار هند هجوم آوردند. در سال ۱۹۹۹ شرکت‌های آمریکایی مثل کارگیل((Cargill)) و ADM مقادیر زیادی روغن‌های آشپزی وارد بازار هند کردند که باعث افت زیاد قیمت‌ها و بدبخت شدن تعداد زیادی از کشاورزان شد. این شرکت‌های عظیم برعکس کشاورزان هندی می‌توانند تا مدت‌ها ضرر خود را جبران کنند تا بازار را در دست بگیرند. همه‌ی این کارها باعث کاهش مداوم قیمت‌های محصولات کشاورزی، زیر بار قرض رفتن میلیون‌ها کشاورزِ خُرد و در نتیجه خودکشی تعداد زیادی از کشاورزان شده است.((اداره‌ی آمار جرم و جنایت هند اعلام کرده است که از سال ۱۹۹۵، ۲۹۶۴۳۸ کشاورز خودکشی کرده‌اند که نزدیک به ۶۰ هزار نفر فقط در ایالت ماهاراشترا بوده است. آمارهای دیگر در سال ۲۰۱۸ از خودکشی متوسط ۱۰ کشاورز در روز خبر می‌دهد. م))

کشاورزان هند در سه نسل گذشته همواره در یک جنگ فرسایشی با شرکت‌های مختلف برای از دست ندادن حداقل‌های زندگی خود بوده‌اند؛ از کمپانی هند شرقی تا UCC تا مونسانتو((Monsanto)) و کارگیل. برای همین وقتی پارلمان هند با عجله این قوانین را تصویب کرد، کشاورزان دقیقا می‌دانستند که چه چیزی در انتظارشان است؛ قوانینی که قرار است کشاورزی هند را زیر و رو کند و زندگی نزدیک به ۷۰ درصد مردم هند را تحت تاثیر قرار دهد.

کشاورزان هند دشمنانشان را می‌شناسند. آن‌ها نه تنها دولت مودی را بلکه میلیاردهای پشت سرش را هم هدف قرار داده‌اند، زیرا به خوبی می‌دانند که برنده‌ی اصلی این قوانین سه‌گانه همان‌ها هستند. آن‌ها از مردم خواسته‌اند که «موکش آمبانی و گاتوام آدانی((Mukesh Ambani and Gautam Adani))» – که به راکفلر مودی مشهورند – را تحریم کرده و از سوپرمارکت‌ها و پمپ‌بنزین‌هایشان چیزی نخرند. آمبانی و گروه ریلاینس‌اش پر از سهام‌داران بین‌المللی هم‌چون بلک‌راک((BlackRock))، فیدلیتی((Fidelity))، و گلدمن‌ساکس((Goldman Sachs)) است که همگیِ این سهام‌داران دستی در بازار مواد غذایی در دنیا دارند. از آن طرف، گروه صنعتی آدانی برای خود امپراطوری مواد غذایی تشکیل داده و رد پایش در تقریبا همه‌ی مواد غذایی در هند از سیب تا روغن آشپزی دیده می‌شود.

به نظر می‌رسد که دولت هند عجله‌ای برای اعمال قوانین تایید شده‌ی کشاورزی ندارد. مشاوران دولت مودی مدت‌هاست که دارند برای این قوانین و تغییر بنیادی کشاورزی در هند برنامه‌ریزی می‌کنند و در سال ۲۰۱۷ بنیاد ملی برای تغییر در هند (یک مرکز مشاوره‌ی دولتی) گزارشی برای تغییر در سیستم کشاورزی هند تهیه کرد که این قوانین به عنوان اولین قدم برای دو برابر کردن درآمد کشاورزان در آن‌جا مفصل توضیح داده شده‌اند. نتیجه‌گیریِ این گزارش، بر مبنای هل دادن کشاورزان به کاری غیر از کشاورزی بود. این نتیجه‌گیری دقیقا منطبق بر گزارش «کمیته‌ی توسعه‌ی اقتصادی برای کشاورزی آمریکا» است که در سال ۱۹۶۰ از کشاورزانِ «اضافه» به عنوان نیروی کار برای گسترش نیروی کارِ دیگر صنایع نام برده بود؛ صنایعی که سودآوری بسیار بیشتری از کشاورزی دارند.

بر اساس دیپلماسی کشاورزی آمریکا در سال ۱۹۶۰ (غذا برای صلح)، هند یکی از ده‌ها کشوری بود که از آمریکا گندم وارد ‌می‌کرد. ولی با وارد کردن گندم، هند هم مجبور شد تن به برنامه‌ی انقلاب سبز آمریکا و صنعتی کردن کشاورزی‌اش بر اساس دانه‌های ژنتیکی آمریکایی بدهد. گزارش‌های لیندون جانسون نشان می‌دهد که دولت آمریکا به دقت وضعیت آب و هوایی و بارش‌های استوایی هند را برای دهه‌ها تحت نظر داشته است. ردپای دولت آمریکا در همه‌ی قوانین کشاورزی هند تا به امروز کاملا مشخص است: از قوانین مرتبط با بذرهای کشاورزی تا تعیین حداقل قیمت برای محصولات (MSP) یا یارانه‌های اختصاص داده شده به کشاورزان.

حداقل قیمت تعیین شده برای محصولات کشاورزی یا MSP از ابتدا یکی از مهم‌ترین بحث‌هایی بوده که اعتراضات اخیر حول آن شکل گرفته است. قانونی که تضمین‌کننده‌ی فروش عادلانه‌ی محصولات کشاورزان در بازار است. کشاورزان سال‌هاست از دولت خواسته‌اند که MSP را تبدیل به حق قانونی کشاورزی در هند کند، که در نتیجه‌ی آن هیچ محصولی به هیچ عنوان زیر این قیمت فروخته نشود. آن‌ها هم‌چنین خواستار آن‌اند که قیمت محصولات با توجه به نوسانات بازارِ سالانه مرور و به‌روز شود. هر سال دولت هند قیمت ۲۰ محصول را اعلام می‌کند، اما در نهایت تنها چند محصول اساسی را برای انباشت در انبارهای عمومی می‌خرد. در نتیجه تنها ۶ درصد از کشاورزان هند هم ‌اکنون محصولات خود را به قیمت تعیین شده‌ی MSP می‌فروشند و بقیه، محصولات خود را زیر این قیمت به بازار عرضه می‌کنند.

MSP در هند از سوی دکتر فرانک پارکر، مسئول بخش کشاورزی هند در دهه‌ی پنجاه در USAID((امروزه دیگر همه می‌دانند که این مرکز، زیر برچسب توسعه، برنامه‌های امپریالیسم آمریکا را مستقیم در بسیاری از کشورها هدایت می‌کند. نگاه کنید به هائیتی و اخیرا ونزوئلا! م.)) معرفی شد. برعکسِ هند، خود آمریکا به جای اعلام حداقل قیمت، به کشاورزانش یارانه‌های مستقیم می‌دهد((این تفاوت خیلی مهم است. جایی که امپریالیسم حتی حداقل سیاست‌های رفاهی که در سیطره‌ی مستقیم خود اعمال می‌کند را برای جهان سوم برنمی‌تابد. م.)). قانون بذرهای هند در سال ۱۹۶۶ و قوانین مربوطه در سال ۱۹۶۸ هم مستقیم از دل وزارت‌خانه‌ی کشاورزی آمریکا به هند دیکته شده است. قوانینی که بسیار شبیه به همان قوانین آمریکا در آن دهه هستند. جای تعجب نیست که دعوای قانونی بین شرکت‌های بزرگی مثل مونسانتو/ بایر((Monsanto/Bayer)) و اتحادیه‌ی کشاورزان هند بر سر مالکیت حقوقی رشد و دست‌کاری بذرها هم‌چنان ادامه دارد! در حدی که کمیته‌ی رقابت آزاد در هند در حال حاضر مشغول تحقیق درباره‌ی شیوه‌های تجارت ناعادلانه‌ی شرکت مونسانتو/ بایر است.

با در نظر گرفتن روند تحولات قوانین کشاورزی هند در پنجاه سال گذشته، نقش آمریکا در هدایت کشاورزی هند به سمت خصوصی‌سازی و وارد ساختن شرکت‌های بزرگ کشاورزی بسیار مشخص است. این روند کاملا هماهنگ با وضعیت کشاورزی در خود آمریکاست. کافی‌ست مخمصه‌ای که کشاورزان آمریکا و خانواده‌هایشان سال‌ها گرفتارش بودند را در نظر بگیرید:‌ به همه‌ی آن‌ها مستقیم یا غیرمستقیم گفته شده است که یا تبدیل به شرکت‌های بزرگ بشوید یا از کشاورزی بروید بیرون! این‌جاست که متوجه می‌شوید چرا کشاورزان هندی بر موضع خود با جانشان پافشاری می‌کنند. آن‌ها به خوبی از سرنوشت همتایانِ آمریکاییِ خود باخبر هستند که حتی از جوامع محلی‌شان هم تقریبا چیزی باقی نمانده است.

کشاورزان آمریکایی در سیستمی گیر افتاده‌اند که از اساس بر پایه‌ی انحصار((Monopoly)) تنظیم شده است. تنها چهار شرکت مواد غذایی در آمریکا حدود ۸۴ درصد شبکه‌ی غذایی آمریکا را در اختیار دارند. اما وحشتناک‌تر این‌که همین چهار شرکت نزدیک به ۸۰ درصد تمامی غلات دنیا را کنترل می‌کنند. شرکت‌های غول‌آسای کشاورزی در حقیقت هر چیزی که مربوط به محصولات غذایی باشد را در اختیار دارند و همه‌ی زنجیره‌ی غذایی ما را مدیریت می‌کنند: از بذر و آفت‌کش محصولات و کود شیمیایی، تا وام‌ها و بانک‌های کشاورزی و حتی سوپرمارکت‌ها را. در حالی که مردم آمریکا نزدیک به ۵۰ درصد غذای خود را دور می‌ریزند،‌ گرسنگی در دنیا رو به افزایش است و در همین حال است که سود این شرکت‌ها پیوسته افزایش پیدا می‌کند.

کشاورزی بر مبنای رویای آمریکایی چنین بلایی را بر سر کشاورزان آمریکا آورده است و پُر بی‌راه نیست اگر بگوییم مودی هم در سر چنین سناریویی را برای کشاورزان هندی می‌پروراند. اما به نظر نمی‌رسد که کشاورزان هندی از موضع خود کوتاه بیایند و از مرز دهلی عقب‌نشینی کنند؛ حتی اگر سال‌ها طول بکشد!‌ آن‌ها می‌خواهند که دولت مودی این قوانین را خط بزند، و در آینده نمایندگان کشاورزان در هر کمیته‌ای که قرار است برای آینده‌ی کشاورزی هند تصمیم بگیرد حضور داشته باشند. آن‌ها می‌خواهند که قوانین برای کشاورزان باشد و نه شرکت‌های غول‌آسایی که خون کشاورزان را در شیشه می‌کنند.