قانون‌ها و آیین‌نامه‌های کار

از لحاظ قانون کار، هر کسی که تحت هر عنوان در مقابل دریافت دستمزد و سایر مزایا برای کارفرما کار می‌کند، کارگر به شمار می‌آید. بر این اساس، همواره مجموعه قانون‌ها و آیین‌نامه‌هایی برای تنظیم روابط کار بین کارگر و کارفرما از سوی دولت‌ها وضع شده است. اگرچه بخش بزرگی از این قانون‌ها توسط دولت‌های سرمایه‌داری وضع شده‌اند که در نقشِ برادر بزرگ‌ترِ سرمایه‌دارها عمل می‌کنند، اما بخش دیگری از قانون‌های کار نیز وجود دارند که در نتیجه‌ی مبارزات تاریخی و طاقت‌فرسای طبقه‌ی کارگر به دست آمده و از سوی کارگران به کارفرمایان تحمیل شده است. از این رو، آگاهی از محتوای این قانون‌ها بر هر کارگری بایسته است؛ هر چند که شوربختانه بخش بزرگی از طبقه کارگر ایران از چنین شناختی محروم است.

آگاهی از قانون‌های کار برای کارگران دو فایده‌ی اساسی دارد:

یکم، آگاهی و اشراف بر بخش‌هایی از مجموعه قانون‌های کار که میراث مبارزه‌ی طبقاتی کارگران است، به کارگران امکان می‌دهد که بدانند حق و حقوق قانون‌شان در مقابل کارفرما و در محیط کار چیست تا بتوانند در هنگام نیاز از این قانون‌ها همچون ابزاری برای فشار بیشتر به کارفرما و پیشبرد مبارزه‌ی هرروزه‌شان در محیط کار استفاده کنند. اگرچه آگاه هستیم که امکان استفاده از این قانون‌ها به عنوان ابزار فشار بر کارفرمایان و چگونگی بهره بردن از آن‌ها، به شرایط محیط کار و توازن قوای موجود بین کارگران و کارفرمایان در هر کارگاه و کارخانه‌ای بستگی دارد؛ اما این مورد دیگری است. مسئله‌ی اصلی این است که کارگران بر این حقوق قانونی آگاه باشند تا در زمان مناسب از آن‌ها استفاده کنند.

دوم، آگاهی و اشراف بر بخش‌های ضدکارگری قانون‌های کار که از سوی دولت و کارفرمایان تحمیل شده است، به کارگران اجازه می‌دهد که بدانند چه خاکریزها و مانع‌های قانونی‌ای ممکن است بر سر راه مبارزه‌های صنفی‌شان وجود داشته باشد. در این صورت است که کارگران می‌توانند پیشاپیش تصویر روشن‌تری از مسیر پیش رویشان داشته باشند و برای مشکل‌های احتمالی در آینده آماده‌تر شوند.

ما کوشیده‌ایم مجموعه‌ای از مهم‌ترین قانون‌ها و آیین‌نامه‌های کار که آگاهی از آن‌ها برای کارگران سودمند و واجب است را در این بخش گرد آوریم. اگر چیزی از قلم انداخته‌ایم بسیار سپاسگزار خواهیم بود که ما را در جریان بگذارید تا این مجموعه کامل‌تر شود.

فهرست قانون‌ها و آیین‌نامه‌ها

قانون‌ها و آیین‌نامه‌های عمومی

حداقل دستمزد

مشاغل سخت و زیان‌آور